© Getty Images
Meer transparantie en controle nodig
Uit de parlementaire vraag van Depoorter blijkt dat het RIZIV de exacte medische kosten van langdurig zieken niet kent. "Een van de grootste overheidsdepartementen weet niet hoeveel geneeskundige zorgen ze terugbetalen aan langdurig zieken, die nochtans ook van datzelfde RIZIV een invaliditeitsuitkering ontvangen. Dat is onaanvaardbaar", zegt Depoorter. De roep om meer transparantie en controle wordt steeds luider, vooral gezien de forse stijging van langdurig zieken ondanks de toegenomen investering in trajecten naar werk. "De volgende regering moet prioritair inzetten op een doortastend en effectief re-integratiebeleid”, zegt Ronse.
11.717 langdurig zieken wonen in het buitenland
Daarnaast wijst de N-VA erop dat er 11.717 langdurig zieken gedomicilieerd zijn in het buitenland, waarvan meer dan 7.000 langdurig zieken al meer dan vier jaar arbeidsongeschikt zijn. Op basis van berichtgeving van De Standaard onderzocht de administratieve controledienst vorig jaar nog 237 dossiers van langdurig zieken die terugkeerden uit het buitenland en niet in overeenstemming bleken met de regelgeving.
482.000 euro onterecht uitgekeerd
Daaruit bleek onder meer dat de ziekenfondsen onterecht 482.216 euro uitkeerden, bijvoorbeeld omdat langdurig zieken langer in het buitenland verbleven dan was toegestaan of omdat ze dat niet hadden gemeld of aangevraagd. Daarnaast opende de controledienst vorig jaar ook dertig dossiers naar langdurig zieken die in het buitenland wel opnieuw aan het werk gingen terwijl ze in België nog een ziekte-uitkering ontvangen.
Nefast voor vertrouwen
"Hoe kunnen we spreken van re-integratie op de arbeidsmarkt als uitkeringsgerechtigden niet eens in België verblijven? Dat roept niet alleen fundamentele vragen op over de effectiviteit van ons socialezekerheidsstelsel, maar ondermijnt ook het vertrouwen in een systeem dat gebouwd is op solidariteit en wederkerigheid?", vraagt Depoorter zich af. Zij vreest dat dit het vertrouwen in het socialezekerheidsstelsel ondermijnt.
Geen blanco cheque
Ook Ronse deelt die bezorgdheid. "België mag niet langer een land van onbegrensde voordelen zijn. Een uitkering moet een vangnet zijn voor wie het echt nodig heeft, nooit een blanco cheque waarmee men naar het buitenland vertrekt en zelfs nog kan bijklussen. Als we onze sociale zekerheid willen beschermen, moeten we misbruik kordaat aanpakken."
Vrouwen oververtegenwoordigd
Een ander zorgwekkend aspect is de oververtegenwoordiging van vrouwen onder langdurig zieken. Bijna zestig procent van die groep bestaat uit vrouwen. "Dat baart zorgen," zegt Depoorter. "Wie zijn die vrouwen? In welke sectoren werken ze? Zijn er specifieke arbeidsomstandigheden die bijdragen aan de stijging? Zonder gedegen onderzoek en een uitgebreide databank blijven we in het duister tasten."
Onderzoek ontoereikend
Ze wijst erop dat het adviescomité emancipatie in de afgelopen legislatuur al vaststelde dat onderzoek naar aandoeningen zoals endometriose en menopauze, evenals naar cardiovasculaire aandoeningen en de effecten van medicatie op vrouwen, ontoereikend is. "Het is cruciaal dat hier nu werk van wordt gemaakt. We moeten analyseren waarom vrouwen vaker uitvallen en beleidsadviezen formuleren voor de toekomst," vervolgt Depoorter.
Hervorming dringend nodig
De N-VA benadrukt de dringende noodzaak om zowel de sociale zekerheid als de arbeidsmarkt te hervormen. "De beloofde activering en hervorming zijn uitgebleven, met alle gevolgen van dien voor de komende generaties. De partij pleit voor een beleid dat inzet op transparantie, wetenschappelijk onderzoek en een gerichte aanpak van langdurige arbeidsongeschiktheid. We moeten de fouten van het verleden herstellen en een solide basis leggen voor een eerlijk en duurzaam sociaal systeem", besluiten Ronse en Depoorter.
